[SHORT SHARE] MỘT BÀI VIẾT TỐT LÀ NHƯ THẾ NÀO? (P.2)
**Nếu bạn là người bắt đầu từ con số 0, thì phần này là dành cho bạn.**
Nhiều bạn sẽ hỏi rằng, em có ý tưởng, em có trải nghiệm đủ nhiều để viết rồi, nhưng khi đặt tay xuống bàn phím, em không thể viết được câu nên hồn. Mình cũng từng như vậy, ngồi nửa tiếng mà chẳng biết nên bắt đầu sao cho hợp lý, cứ viết ra rồi lại xóa đi thật mất công.
Với những người mới bắt đầu, bạn sẽ chưa quen với việc viết liền tù tì từ đầu đến cuối, mình thường tưởng tượng ra trong đầu trước những phần chính mà mình cần viết, bạn nên viết những phần chính rồi khai triển theo sẽ dễ dàng hơn. Tùy vào nội dung của bài và tính chất bài thì sẽ phân chia bố cục cho phù hợp. Thông thường một bài viết sẽ luôn có 3 phần là mở, thân, kết.
______________________________
**Những bài viết của mình đang tuân theo những phần sau:**
Câu tiêu đề: Nên ngắn gọn khoảng dưới 10 từ
Câu tiêu đề phụ: Làm rõ nghĩa cho câu tiêu đề cũng như tạo tính tò mò cho người đọc
Phần mở: Nêu luận điểm
Phần thân: Phát triển luận điểm và đưa ra luận cứ chứng minh
Phần kết: Tóm gọn lại và đưa ra thông điệp
Lưu ý: Phần kết nên tạo tính đúc kết và nhẹ nhàng để người đọc cảm thấy bài viết có tính trọn vẹn.
Đó là bố cục cơ bản mình đang áp dụng, với những bài dài hơn thì mỗi ý lớn sẽ triển khai mở thân kết, điều đó sẽ giúp người đọc nắm được bố cục và đại ý của bài. Tuyệt đối không viết lan man và không phân tách đoạn rõ ràng, mình rất kị lỗi sai này. Chẳng có ai muốn đọc một bài dài ngoằng mà từ đầu đến cuối không một đoạn xuống dòng. Nếu sử dụng tốt việc phân tách các phần bạn hoàn toàn có thể tạo ra nhịp điệu cho bài, ngoài ra là những nút thắt bất ngờ, gây nên sự tò mò cho người đọc giữa những bước chuyển đoạn. Những câu mở đầu của mỗi đoạn cần có yếu tố kết nối đoạn bên trên, điều đó giúp bài viết có tính liền mạch và trơn tru hơn.
Việc mình đã xác định trước những phần chính khiến cho bài viết ít khi bị lan man và thiếu tính logic. Hơn nữa, trong lúc viết những phần dưới, mình phải luôn tìm cách để liên kết những chi tiết mà mình đã nêu ra bên trên, đó là cách tạo sự vững chắc cho nội dung bài, không có ý nào được viết ra mà không mang ý nghĩa. Quan trọng nhất, tất cả các câu của bài đều cộng hưởng với nhau để nêu bật thông điệp mà bài muốn truyền tải.
______________________________
Có lẽ đọc đến đây nhiều bạn sẽ chưa hình dung ra những điều mình muốn nói. Dưới đây mình sẽ liệt kê từng bước ngắn gọn để bạn có thể bắt đầu ngay:
**Một bài viết thành công là một bài viết**
- Giới hạn cho nhóm người đọc xác định
- Có nội dung sắp xếp hợp lý
- Cách trình bày sáng sủa và thuyết phục
**Quá trình viết một bài văn được chia làm 4 bước:**
1. Chuẩn bị: xác định đề tài, tính xem là bạn sẽ nhắm vào người đọc như thế nào, tìm kiếm tài liệu, thông tin
2. Viết nháp: phát triển các ý, chủ điểm xuyên suốt bài…
3. Xem lại: xem qua chủ điểm
4. Đọc thử: tập trung vào những lỗi không thuộc về nội dung như chính tả, ngữ, ngắt đoạn…
**Chuẩn bị (1):**
- Tất cả các dạng bài viết (viết luận, bài thi học kỳ, báo cáo thí nghiệm…) đều nên tuân theo quy trình sau:
- Giới thiệu (mở bài)
- Xác định chủ đề (Hay còn gọi là câu tiêu đề)
- Nêu rõ luận điểm, hoặc mục đích bài viết trong 1 hoặc 2 câu văn.
**Xác định người đọc của bài viết để tiếp cận họ**
- Ai sẽ đọc bài này?
- Là thầy cô giáo chấm điểm hay sinh viên hướng dẫn?
- Bạn cùng lớp?
- Những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực mà bài viết chạm đến?
- Khách hàng tiềm năng?
- ...
**Lưu ý:*
- Tạo cho bài viết một văn phong có hiệu quả nhất để tiếp cận người đọc
- Tìm giọng văn phù hợp nhất cho việc diễn đạt ý của bài viết đó.
- Phát triển các ý, liệt kê các tài liệu có thể dùng đến
- Thành lập danh sách các ý, từ quan trọng (khoảng 50 từ), những từ, cụm từ là nền tảng giúp giữ cho bài viết đi đúng chủ điểm viết và trách lạc đề.
- Lập danh sách từ các tài liệu và bài đánh giá về vấn đề bạn định viết.
- Đặt ra các mốc thời gian để hoàn thành bài viết
- Cân nhắc cả công đoạn biên tập, chỉnh sửa và thời gian phát sinh khác
**Thời gian lấy cảm hứng:**
- Không nên ngắt quãng bước này vì rất dễ mất mạch ý và cảm hứng
- Giữ danh sách các cụm từ, ý, sự kiện… để sau này có thể dùng tới
**Tìm ý, thu thập thông tin, và ghi chép:**
- Tư liệu, bài phỏng vấn, bài đọc, thí nghiệm, thông số, trang web, báo cáo….
- Những người có thể giúp đỡ: người hướng dẫn, trợ giảng, thủ thư tìm tài liệu, gia sư, chuyên gia hoặc người có nhiều kiến thức trong lĩnh vực này.
- Nguồn tài liệu: sách giáo khoa, tài liệu bổ sung, trang web, nhật kí, các bản báo cáo.
**Sắp xếp**
- Dàn ý, suy nghĩ…
- Quyết định xem bạn sẽ lập bối cảnh cho câu chuyện, hoặc bài viết ra sao….
- Xem thêm các định nghĩa ở mục một số thuật ngữ khi viết
**Viết nháp (2):**
Đoạn mở bài
- Giới thiệu chủ đề, xác định rõ người đọc.
- Thiết lập quan điểm hoặc ý kiến.
- Tập trung vào 3 ý chính.
Lập mạch diễn đạt từ đoạn này sang đoạn khác
- Câu chủ đề của từng đoạn, xác định vị trí của ý đó trong tổng thể toàn bài
- Những câu chuyển, cụm, hoặc từ ngữ ở đầu hoặc cuối đoạn để nối các ý với nhau (Xem thêm về các từ hoặc cụm từ chuyển ý)
- Không nên để đoạn văn chỉ có 1 hoặc 2 câu vì điều đó có thể tạo cảm giác bạn chưa đi sâu phân tích
- Liên tục chứng minh quan điểm của mình trong suốt cả bài.
- Đừng xao nhãng hoặc viết lệch trọng tâm chủ điểm.
- Đừng vội tóm tắt ở đoạn thân bài, tóm tắt là phần của đoạn kết bài.
- Sử dụng các đoạn trích dẫn, thông tin… để hỗ trợ việc trình bày các luận cứ, luận điểm.
- Giới thiệu rõ ràng, và giải thích các câu trích dẫn.
- Không nên dùng quá nhiều trích dẫn dài vì có thể, đoạn trích dẫn dài có thể ngắt quãng mạch ý của bài viết.
**Kết luận**
- Đọc lại đoạn mở bài, thân bài và bỏ ra một chỗ
- Tóm tắt, rồi kết luận quan điểm của bạn
- Nhắc qua ý của mở bài và thân bài
- Cân nhắc xem những đoạn ở cuối đã trình bày ngắn gọn các ý cần có chưa?
- Xem sự liên tiếp và quan trọng của các luận điểm
- Từ đó, kết luận một cách hợp lý và lôgic
- Sửa/viết lại đoạn mở đầu để hợp với đoạn thân bài và kết luận
Để bài viết như vậy ít nhất một buổi sáng hoăc 1 hoặc 2 ngày!
**Xem lại một lượt (3)**
Lưu thêm một bản, và chỉnh sửa bài viết với quan điểm khách quan
- Đọc to bài viết, và giả vờ như bạn đang đọc cho người nghe ngồi dưới. Bạn sẽ rất ngạc nhiên vì có thể bạn sẽ tìm thấy nhiều chỗ trong bài bạn muốn thay đổi!
- Nhờ ai đó đọc và xem qua bài viết, tốt nhất là người đó tương tự như đối tượng nghe bạn nhắm tới ban đầu, như vậy, bạn có thể kiểm tra xem là bạn đã đi đúng hướng cho đối tượng nghe và rà soát những lỗi trong bài mà bạn không để ý.
- Chỉnh sửa, viết lại đoạn nào đó nếu cần thiết, cũng nên đối chiếu với bản đầu tiên để xem các chỉnh sửa bạn vừa làm.
**Đọc thử: (4)**
Tìm lỗi chính tả hoặc ngữ pháp trong bài, chỉnh sửa lại những lỗi vặt.
**Mẹo để viết tốt**
- Tránh nhồi nhét quá nhiều từ và cố gắng đặt câu, đơn giản và chính xác.
- Không sử dụng ngôn ngữ hoặc từ vựng phức tạp.
- Cố gắng tránh sử dụng biệt ngữ.
- Hãy chú ý đến ngữ pháp và chính tả.
- Đừng lặp đi lặp lại vì nó có thể gây khó chịu cho người đọc.
- Sử dụng giọng nói chủ động trong việc hình thành câu thay vì giọng nói thụ động.
Trong viết lách bạn đừng nhầm lẫn giữa các ngôi kể, có 3 loại ngôi kể chính mà mình thường áp dụng trong bài viết như sau:
**Ngôi kể số 1: **Chính bạn sẽ đóng vai là người kể chuyện, kể về những trải nghiệm, cuộc đời của mình. Hãy sử dụng “Mình”, “Mình”, “Chúng mình”.
Với lựa chọn này, sẽ tạo độ tin tưởng, tính thực tế cao. Thường sử dụng để viết thư bán hàng hoặc câu chuyện để viết bài PR.
**– Ngôi kể số 2:** Người kể chuyện sẽ đóng vai trò là khách hàng hay đối tượng mục tiêu. Ngôi kể này thường sử dụng “bạn”, các bạn…
Đây là cách tương tác gần nhất với đối tượng mục tiêu, giúp họ nhìn thấy chính mình trong câu chuyện đó. Nhưng cách này bạn phải hiểu rất kỹ khách hàng của mình.
**– Ngôi kể số 3:** Người kể chuyện sẽ đóng vai trò là người đứng ngoài, chứng kiến diễn biến câu chuyện. Là người gián tiếp giúp độc giả, công chúng nhận ra thông điệp.
**Một bài viết đi đúng hướng sẽ kết hợp được 4 tiêu chí cơ bản: Right people, right place, right time, right goals.**
**Right people** (**Đúng người**): Một bài viết dành cho sinh viên, cá nhân ở tầm cao hơn sẽ ít quan tâm, hoặc những bài chia sẻ của những người ở tầm cao, chắc chắn sinh viên chưa hiểu đủ và hiểu sâu, không cảm nhận được thực sự cái hay của bài viết.
Một bài viết này hay hay không là khi bắt đầu viết, chúng ta phải biết chúng ta đang viết cho đối tượng nào. Một nội dung không thể đáp ứng cho tất cả mọi người, cho nên cần lựa chọn người đọc thật rõ ràng.
**Right time** (**Đúng thời điểm**) khi nhiều người đang chia sẻ liên tục thì chúng ta nên chờ khi nào thưa bài hơn rồi mới nên đăng bài, nhiều không hẳn là tốt, vì đọc nhiều sẽ bội thực, miếng ăn nhiều đâu phải miếng ăn ngon, ăn vừa đủ để còn cảm giác thòm thèm cho lần 2.
*Một đặc điểm của trẻ con và người lớn, rất giống nhau, đó chính là ai cũng thích nghe kể chuyện (telling a story), câu chuyện từ trải nghiệm thực tế luôn ý nghĩa và mang nhiều bài học thú vị, và đồng thời, nêu được thông điệp muốn truyền tải đúng nội dung với mục đích đã đề ra (Right goals).*
**Right Place (Đũng chỗ):** Nội dung cần đúng nền tảng, địa điểm đăng tải để tiếp cận với người đọc.
Quay trở lại trải nghiệm mà mình đang kể, khi mình đã viết ngoài 30 bài viết, mình cơ bản đã có kỹ năng viết tốt và nhanh hơn. Khi đó ngoài việc chỉ đang tạ trang cá nhân, mình chọn lan tỏa rộng hơn, mỗi khi viết xong một bài mình linh hoạt đăng lên những nhóm có định hướng phù hợp với nội dung bài. Ví dụ như những nhóm về đọc sách mình thường đăng những bài review sách, còn những nhóm viết lách thì mình có thể đăng bài về các chủ đề đa dạng. Bạn sẽ không thể tiến bộ nhanh nếu cứ mãi sống trong cái ao làng nơi bạn đang ở, hãy mạnh rạn tiến ra ngoài nếu muốn tiến bộ và lan tỏa giá trị tốt đẹp đến nhiều người khác nữa. Khi đó hãy mạnh mẽ đón nhận lời bình phẩm khen chê của cộng đồng, mỗi lời nhận xét sẽ giúp bạn thêm động lực cũng như hoàn thiện kỹ năng viết của mình, nhưng nhớ là đừng bao giờ mất thời gian đôi co với những bình luận tiêu cực không có tính xây dựng.
Vì mình mới chỉ viết nhiều trên Facebook cho nên mình sẽ tóm lược một vài kinh nghiệm khi bạn chọn đăng bài trên nền tảng này dưới đây.
- Bài viết sẽ được coi là dài nếu muốn đọc hết phải nhấn “See more”. Viết càng ngắn càng tốt
- Nếu bài post dưới 3 dòng thì không cần tiêu đề.
- Nên có hình ảnh. Viết ít và kèm link.
- Tuy nhiên tiêu chuẩn “hay” xếp trước tiêu chuẩn “ngắn”. Quan trọng: mới học viết, bạn cần viết hay chứ không phải viết cụt ngủn. Khi có nội dung tốt, mới học cách rút gọn nội dung. Mình đã sai khi trước kia học viết ngắn. Nếu bạn viết hay, dài bao nhiêu người ta cũng đọc (nhưng kinh nghiệm là đừng bắt người đọc phải kéo thước hay lăn chuột, nên đâu đó cũng chỉ 1000 từ)
- Facebook, Zalo: tiêu đề nên viết in, vì chỉ có 2 kiểu chữ: in và thường. Nhưng nếu nội dung cũng chữ in, hoặc lổn nhổn chữ in kết hợp chữ thường thì thật ngốc nghếch
- Facebook không nên dùng hashtag (#), Twitter ngược lại, càng nhiều càng tốt
- Facebook có độ giãn dòng hơi nhỏ, khi soạn bài post, bạn nên tách các đoạn bằng một dòng trắng, khi post lên khoảng cách thu hẹp là vừa
- Chất lượng hơn số lượng. Nếu bạn không có bài viết chất lượng, đừng cố đưa ra cho đủ tiêu chí bài/ngày. Nếu ngày nào cũng post đều như vắt chanh thì chỉ có thể là nguồn ăn cắp, sao chép và “xào xáo”, và nội dung chỉ ở mức “trung bình”.
- Viết quảng cáo theo kiểu hài hước lố lăng, kể câu chuyện này nọ “chẳng liên quan” để bán sản phẩm là hình thức dở tệ, chỉ mang tính vui đùa và không để lại bất kỳ ấn tượng gì trong khách hàng (Với Content bán hàng)
_______________________
Đây là bài viết thứ 90 của mình, tiếc là chưa thể chạm mốc con số 100 như dự định ban đầu, nhưng không sao, chất lượng hơn số lượng. Mình biết rằng những bài mình viết trước đây quá nửa đều chưa đạt được sự ưng ý hoàn toàn từ mình bởi sau khi viết xong, mình không đọc lại cả bài quá 3 lần. Điều đó phần nào khiến cho nhiều bài viết chưa đạt tới mức hoàn chỉnh, nhiều khi đăng rồi đọc lại thấy chưa phù hợp rồi lại phải sửa, đó là điều mình cần phải cải thiện.
Nhưng bạn cũng nên nhớ điều rất quan trọng, không có bài viết nào viết ra lần đầu tiên là hoàn hảo, chính việc liên tục đọc lại và chỉnh sửa mới là điều khiến bài viết trở thành một nội dung hoàn chỉnh. Một lần chưa ưng thì 2 lần, 2 lần chưa ưng thì 3 lần, cứ như thế đến khi nào bạn thực sự ưng ý thì thôi.
Bạn cũng nên nhớ rằng dù sao đây cũng chỉ là một kỹ năng cần trang bị trong rất nhiều kỹ năng quan trọng cần bổ sung, thay vào đó bạn hãy coi viết lách là một thói quen hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng. Đừng quan trọng hóa vấn đề và tạo áp lực cho mình về việc viết hay và được nhiều người đón nhận ngay từ đầu mà làm ảnh hưởng đến học tập và công việc của mình.
Khoảng 10% bài mình viết khi đăng vào những nhóm phù hợp đã đạt được lượng hưởng ứng cao so với mặt bằng chung của nhóm, con số đó hoàn toàn có thể cải thiện trong tương lai khi mình nghiêm túc hơn với kỹ năng này. Nói thật là trong suốt nửa năm viết bài chia sẻ lên các nhóm, lượt theo dõi của mình tăng đến hơn 800 người, con số không phải lớn nhưng đó là cách để đo hiệu quả của việc xây dựng thương hiệu cá nhân của mình bằng viết lách.
Nếu để nói mình sẽ viết đến bao giờ, thì có lẽ mình sẽ viết mãi, cho đến khi nào không thể viết được nữa thì thôi. Bởi đơn giản mình đã xây dựng được thói quen này từ nửa năm trước và nó đã trở thành một phần của mình, có lẽ mình nên bắt đầu đến với những thói quen tốt tiếp theo. Từng bước thật nhỏ, thật chậm, nhưng vững chắc, mình tin mình sẽ chạm đến những thành công mà mình đang hướng đến mỗi ngày.
*Nếu bài viết có ích đối với bạn, đủ sức thúc đẩy bạn hành động thì coi như mình đã thành công và lan tỏa được phần nào giá trị đến cộng đồng. Hãy đặt câu hỏi nếu còn điều gì thắc mắc nhé, mình luôn sẵn sàng trả lời. Chúc bạn may mắn và thành công!*
*--*
Nếu bạn muốn rèn luyện thêm thói quen này thì hãy vào nhóm: [https://www.facebook.com/groups/573577323494671/](https://www.facebook.com/groups/573577323494671/)
Nguồn: bài viết của Minh Đạt trong Người Đọc Sách.
❤ Tag và chia sẻ bài viết đến bạn bè em nhé ❤
#HannahEd #duhoc #hocbong #sanhocbong #scholarshipforVietnamesestudents
Search